Najjadowitszy pająk na świecie
Węże i pająki nie należą do najbardziej lubianych zwierzaków. Być może to wina zbyt dużej ilości nóg, albo ich braku. Jednak bardziej prawdopodobne, że strach wynika z ich zabójczej broni jaką są ostre kły i toksyczny jad.
Jeśli chodzi o pająki to zagrożenie jest dużo mniejsze niż w przypadku węży. Tylko 30 z ponad 40 000 gatunków pająków posiada jad, który stanowi realne zagrożenie dla życia człowieka.
Jad niektórych gatunków może powodować zmiany skórne u ludzi lub reakcje alergiczne, prowadzące do zgonów. Śmierć po ukąszeniu pająka należy do rzadkości, jednak zdarzają się takie przypadki. A jaki jest najbardziej jadowity pająk na świecie?
10. Żółty pająk workowaty (Cheiracanthium inclusum)
Mały, bladożółty pająk pochodzący z Ameryki Północnej, który w wyniku ekspansji rozprzestrzenił się na oba kontynenty amerykańskie, trafił także do Afryki. Jego ulubionym środowiskiem są lasy i drzewa, jednak swoje gniazda zakłada także w domach, garażach, budynkach gospodarczych.
Gatunek te nie tworzy sieci, a pożywienie zdobywa poprzez nocne polowania. Wykorzystuje swoją szybkość oraz jad. Klasycznym skutkiem ukąszenia jest ból oraz swędzenie, które może utrzymywać się nawet przez 10 dni.
Pająk jednak gryzie rzadko, a ukąszenia zwykle nie powodują poważniejszych konsekwencji zdrowotnych.
9. Czerwona wdowa (Latrodectus bishopi)
Występuje tylko na Florydzie w USA, gdzie upodobała sobie drzewa z gatunku sosna piaskowa oraz otaczające je wydmy. Czerwona wdowa nie jest duża, dorasta maksymalnie do 1 cm. Cechą charakterystyczną są czerwone plamki na odwłoku oraz długie, czerwone odnóża.
Choć nie odnotowano jeszcze żadnego śmiertelnego przypadku, ugryzienie przez czerwoną wdowę stanowi realne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. W przeciwieństwie do czarnej wdowy ten gatunek trzyma się z dala od skupisk ludzkich, preferując niedostępne zarośla i wydmy.
8. Pająk lejkowaty (Hadronyche formidabilis)
Duży, włochaty i przerażający a do tego jadowity. W obliczu zagrożenia staje na tylnych nogach i odsłania kły jadowe, których nie zawaha się użyć. Jeden z bardziej agresywnych pająków.
Jego naturalnym środowiskiem jest wschodnia Australia, a swoje gniazda buduje na drzewach. System sieci wyglądem przypomina lejek, od czego wzięła się jego nazwa.
Ze względu na toksyczność jadu i stosunkowo duża dawkę w jednym ukąszeniu jest potencjalnie śmiertelny dla ludzi. Wysoki odsetek ukąszeń, ponad 60% powoduje poważne konsekwencje zdrowotne.
Typowym efektem zatrucia jadem tego gatunku jest szybki wzrost ciśnienia, drżenie mięśni, nudności, a nawet obrzęk płuc i zaburzenia świadomości.
7. Pustelnik chilijski (Loxosceles laeta)
Pochodzi z Ameryki Południowej. Jest powszechny w Chile ale można go także spotkać w Peru, Ekwadorze, Argentynie, Urugwaju oraz południowej i wschodniej Brazylii. Potrafi przetrwać bardzo długi czas, nawet 2 lata, bez dostępu do wody i pożywienia, co sprzyja jego globalnej ekspansji.
Na głowotułowiu posiada charakterystyczną, dla całej rodziny tych pająków plamkę w kształcie skrzypiec. Nie jest zbyt masywny, posiada nieduże ciało i długie, chude nogi.
Ukąszenie powoduje martwicę skóry oraz tkanek, po czym, w najlepszym przypadku zostanie jedynie blizna. Jeżeli jad przedostanie się do krwi co może powodować poważne problemy ogólnoustrojowe, łącznie ze śmiercią.
Pojedyncze sztuki zaobserwowano w USA, Kanadzie, Australii i co być może najbardziej zaskakujące w Skandynawii. Jedna z udokumentowanych kolonii tego pająka znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Helsinkach. Od ponad 50 lat w budynku muzeum żyją pustelniki chilijskie, które trafiły tu najprawdopodobniej wraz z transportem argentyńskich jabłek.
Inna teoria mówi, że pająk przybył do Finlandii w ściółce, której używano na wybiegu dla gryzoni. Tak czy inaczej w muzeum znajdującym się kilkaset kilometrów od koła podbiegunowego, żyją jadowite, egzotyczne pająki.
Ze względu na swoją płochliwość i umiłowanie do ciemnych, piwnicznych zakamarków nie stanowią większego zagrożenia dla zwiedzających, co potwierdzają dane dotyczące ukąszeń. Od początku ich obecności w tym muzeum odnotowano tylko 1 niegroźny incydent.
6. Sześciooki pająk piaskowy (Hexophthalma hahni)
Kolejny jadowity pająk w naszym zestawieniu to mieszkaniec pustynnych i piaszczystych terenów na południu Afryki. Posiada kilka charakterystycznych cech, m.in. niską sylwetkę i zakrzywione odnóża, co upodabnia go nieco do kraba. Stąd też alternatywna nazwa – pająk krabowy.
Pająk piaskowy pokryty jest krótkimi włoskami, które przytrzymują ziarenka piasku, co stanowi doskonały kamuflaż na tle pustynnego podłoża. Jest on na tyle ważny, że pająk piaskowy atakuje z ukrycie. Do pozyskiwania pożywienia nie wykorzystuje sieci, a swoją szybkość, siłę i jad.
Ukąszenie stwarza realne zagrożenie dla życia człowieka. Toksyny zawarte w jadzie powodują rozpad czerwonych krwinek oraz obumieranie tkanek. Niemniej, pająk ten zamieszkuje odludne tereny a do spotkania z człowiekiem dochodzi bardzo rzadko.
Do tej pory nie odnotowano ani jednego potwierdzonego ukąszenia.
5. Pustelnik brunatny (Loxosceles reclusa)
Średniej wielkości pająk z charakterystycznym znamieniem na w kształcie skrzypiec zlokalizowanym na głowotułowiu. Z tego względu nazywany jest pająkiem skrzypkiem czy pająkiem skrzypcowym. Co wyjątkowe, pustelnik brunatny posiada 6 oczu, podczas gdy większość pająków ma ich 8.
Występuje głównie na południu Stanów Zjednoczonych, ale można spotkać go także na Karaibach. Preferuje suche miejsca, takie jak stosy drewna, budynki gospodarskie, garaże, piwnice. Szczególnie upodobały sobie stare kartony w których budują skomplikowane systemy sieci.
Sieci służą głównie jako schronienie i miejsce do odpoczynku, a nie pułapka na owady. Nocą pająk opuszcza swoje gniazdo i poluje. Zdobywając w ten sposób większość pożywienia.
Chociaż jad tych pająków może powodować rozległą martwicę tkanek, jego ukąszenie rzadko bywa śmiertelne. W bardzo rzadkich przypadkach ukąszenie może powodować hemolizę – pękanie czerwonych krwinek. W ciężkich przypadkach hemoliza jest chorobą śmiertelną.
4. Brązowa wdowa (Latrodectus geometricus)
Można powiedzieć, że jest to kuzynka dużo sławniejszej, czarnej wdowy. Występuje niemal na całej półkuli południowej, ale też w USA czy nawet na Cyprze. Prawdopodobnie pochodzi z RPA, ale została zawleczona na wszystkie kontynenty, poza Antarktydą. Pająk trafił w inne części świata na pokładach kontenerowców.
Podobnie jak czarna wdowa lubi przebywać blisko zabudowań. Występowanie na podobnym obszarze czarnej i brązowej wdowy może okazać się zgubne dla tej pierwszej. Brązowa wdowa jest bowiem bardzo agresywna wobec swojej kuzynki i systematycznie ją zwalcza. Dla ludzi może mieć to pozytywny skutek, ponieważ ukąszenie brązowej wdowy jest znacznie mniej niebezpieczne niż czarnej.
Po ukąszeniu pojawiają się ból, sztywność mięśni, wymioty, nadmierne pocenie się. Choć objawy nie są przyjemne to zagrożenie dla życie jest minimalne.
3. Czarna wdowa (Latrodectus mactans)
Chyba najbardziej rozpoznawalny, jadowity pająk na świecie. Samice są dobrze znane ze swojego charakterystycznego czarno-czerwonego ubarwienia oraz z tego, że od czasu do czasu, po kopulacji zjadają swoich partnerów.
Czarna wdowa występuje powszechnie w całych Stanach Zjednoczonych, poza Alaską oraz w Ameryce Środkowej. Lubi bytować w pobliżu zabudowań, więc nietrudno o spotkanie oko w oko z tym legendarnym pająkiem.
Choć powstało wiele legend o toksyczności tego gatunku, dla zdrowych osób ukąszenia nie jest zbyt groźne. Pająk wstrzykuje niewielką ilości jadu, na 20 000 przypadków odnotowywanych w ciągu ostatnich 10 lat ani jeden nie był śmiertelny.
Samo ugryzienie nie jest nawet bolesne, a najpoważniejszą dolegliwością są skurcze mięśni, które mogą trwać nawet przez 2 dni.
Sieć czarnej wdowy jest tak mocna, że mogłaby utrzymać mysz. Jednak ulubionym składnikiem jej diety są owady i inne pająki.
2. Wałęsak brazylijski (Phoneutria nigriventer)
Wałęsak brazylijski to duży pająk, którego ciało może mieć nawet 5 cm długości, a razem z odnóżami 15 cm. Choć nadal jest to 2 razy mniej niż największy pająk na świecie to jego rozmiary robią wrażenie. Dodając do tego silny jad, otrzymujemy naprawdę groźnego pająka.
Jest to najbardziej jadowity pająk na świecie, w odniesieniu do myszy. Do zabicia małego gryzonia wystarczy 6 mikrogramów jadu. Dla porównania czarna wdowa potrzebuje 20 razy więcej toksycznej wydzieliny. Jad samic jest kilkakrotnie silniejszy niż jad samców.
Ukąszenie wałęsaka jest niebezpieczne dla człowieka. Może powodować problemy z układem krążenia, obrzęk płuc, drgawki, które u bardziej wrażliwych na jad osób są w stanie doprowadzić do zgonu. Ugryzieniu towarzyszy też bardzo silny ból, przyspieszona akcja serca, nudności.
Charakterystycznym skutkiem ukąszenia jest tzw. priapizm, czyli bolesna, kilkugodzinna erekcja, mogąca prowadzić do bezpłodności.
Opisano co najmniej 2 przypadki osób ukąszonych przez wałęsaka brazylijskiego. Jednym z poszkodowanych był 23-letni Brazylijczyk, który został zaatakowany podczas przenoszenia kiści bananów. Ofiara skarżyła się na silny ból, nudności, przyspieszoną akcję serca, wymioty, bolesną erekcję. Objawy ustąpiły po 3 dniach, w wyniku podania surowicy.
1. Atraks (Atrax robustus)
Najbardziej jadowity pająk w odniesieniu do ludzi. Występuje w Australii, a szczególnie upodobał sobie okolice Sydney. Bytuje w zacienionych, chłodnych miejscach takich jak szczeliny skalne, dziuple w drzewach, krzewy.
Buduje charakterystyczne lejkowate sieci, przypominające tunele w których czyha na ofiarę.
Choć nie jest to bardzo duży pająk, dorasta do około 5 cm, to wyróżnia go agresywne zachowanie i bardzo toksyczny jad. W obliczu zagrożenia, unosi przednie kończyny i odsłania kły jadowe. Jeśli w tym momencie się nie oddalimy następuje błyskawiczny atak.
Ludzie i inne naczelne, np. małpy są szczególnie wrażliwe na zawarte w jadzie toksyny. Dla innych gatunków toksyna atraksa może być kilkadziesiąt razy słabsza. Jego ugryzienie może spowodować poważne dolegliwości lub śmierć, o ile nie zostanie podana surowica.
Typowym objawem zatrucia są problemy z oddychaniem, wahania ciśnienia krwi, łzawienie, drganie mięśni. Kiedy pająk zaatakuje wprowadza dużą ilość jadu i kąsa wielokrotnie. Pomimo to śmiertelne przypadki należą do rzadkości, odpowiednio szybkie podanie surowicy ratuje życie większości ofiar.
Znany jest przypadek, kiedy to ukąszone dziecko zmarło po zaledwie 15 minutach. Innym razem pająk znajdujący się w bucie ukąsił 10-letniego chłopca, który przeżył, jednak musiano mu podać aż 12 dawek surowicy.